Pranie brudnych pieniędzy to problem, który często pojawia się w mediach głównego nurtu jako wada kryptowalut. Potajemna natura, brak regulacji i możliwość uniknięcia procedur takich jak KYC to kilka powodów, które podają przeciwnicy, oskarżając kryptowaluty o ułatwianie prania brudnych pieniędzy.
Z drugiej strony, niektórzy twierdzą, że otwartoźródłowy charakter technologii blockchain, w której każdy może śledzić portfele online, może w niektórych przypadkach utrudnić pranie pieniędzy.
Jest to dość intrygujący temat i aby dowiedzieć się więcej na ten temat, przeprowadziliśmy wywiad z kimś, kto wie o wiele więcej na ten temat niż my – z Charlesem Delingpole, dyrektorem generalnym i założycielem ComplyAdvantage, firmy, która dostarcza technologię przeciwdziałania praniu brudnych pieniędzy, pomagając organizacjom w zarządzaniu ryzykiem i zwalczaniu przestępstw finansowych.
CoinJournal (CJ): Jak dużym problemem jest pranie pieniędzy w przypadku kryptowalut?
Charles Delingpole, dyrektor generalny i założyciel ComplyAdvantage (CD): Przy 98% firm, które twierdzą, że posiadają kryptowaluty, akceptują kryptowaluty lub pracują z nimi, albo planują oferować usługi oparte na ich wykorzystaniu w przyszłości, kryptowaluty szybko stają się głównym nurtem. Oznacza to, że ryzyko regulacyjne i ryzyko przestępstw finansowych związane z kryptowalutami powinno być przedmiotem zainteresowania wszystkich firm.
Należy jednak pamiętać, że nielegalna działalność nadal stanowi bardzo niewielki odsetek transakcji kryptowalutowych. Raport platformy analizy danych blockchain Chainalysis ze stycznia 2022 roku wykazał, że nielegalne transakcje kryptowalutowe wyniosły 14 mld USD w 2021 roku, co stanowi wzrost o 79% z 7,8 mld USD w 2020 roku. Jednak ze względu na szybki wzrost ogólnej liczby transakcji kryptowalutowych, nadal stanowi to zaledwie 0,15% liczby transkacji zrealizowanych w 2021 roku.
CJ: O ile łatwiej jest prać pieniądze za pośrednictwem kryptowalut w porównaniu do tradycyjnego handlu?
CD: Wiele z głównych zagrożeń związanych z przestępstwami finansowymi jest podobnych dla firm z branży trad-fi i kryptowalut. Między innymi muły pieniężne, fałszywe konta, kradzież tożsamości i oszustwa związane z przejęciem konta to problemy, które dotyczą wszystkich.
Jednym z podstawowych dodatkowych zagrożeń poza trad-fi jest anonimowość, jaką oferują niektóre formy kryptowalut. Jednym z przykładów są transakcje, które odbywają się za pośrednictwem zdecentralizowanych sieci off-chain. Zabezpieczenia przed praniem pieniędzy w tych sieciach są zazwyczaj ograniczone lub nie istnieją. Ponieważ platformy te działają poza łańcuchem, transakcje nie są również rejestrowane w publicznej księdze bloków, co znacznie utrudnia śledzenie nielegalnych zachowań.
CJ: Czy mógłbyś w skrócie opisać, dla osób niezbyt dobrze zorientowanych w temacie, w jaki sposób ktoś mógłby zająć się praniem pieniędzy za pomocą kryptowalut? (Nie chodzi nam o wskazówki, ale o lepsze zrozumienie problemu)!
CD: Niezależnie od tego, czy przestępca próbuje prać pieniądze za pośrednictwem tradycyjnego systemu finansowego, czy kryptowalut, podstawowe zasady pozostają takie same. Po pierwsze, pieniądze uzyskane z nielegalnej działalności są wprowadzane do systemu finansowego, następnie są warstwowane, aby utrudnić śledzenie ich pochodzenia. Na koniec są wydobywane, aby mogły być wykorzystywane przez przestępców bez wzbudzania podejrzeń organów ścigania.
W przypadku kryptowalut, drugi etap – warstwowanie – przyciąga wiele uwagi, ponieważ przestępcy mogą wykorzystywać kryptowaluty i giełdy obok tradycyjnego systemu finansowego, aby ukryć pochodzenie swoich środków. Przykładowo:
-
Chain-hopping – Polega na zamianie jednej kryptowaluty na inną i przechodzeniu z jednego blockchaina na drugi.
-
Mixing lub tumbling – polega na łączeniu różnych transakcji na kilku giełdach, co utrudnia prześledzenie transakcji do konkretnej giełdy, konta lub właściciela.
-
Cycling – polega na wpłacaniu waluty krajowej z jednego banku, kupowaniu i sprzedawaniu kryptowalut, a następnie wpłacaniu uzyskanych w ten sposób środków do innego banku lub na inne konto.
CJ: Co sądzisz o narracji, że Bitcoin mógł być używany przez Rosję w celu uniknięcia sankcji?
CD: Opublikowaliśmy artykuł poświęcony właśnie temu zagadnieniu! Istnieje precedens, w którym kraje wykluczone z globalnego systemu finansowego wykorzystują kryptowaluty do unikania sankcji. Badania wykazały, że robi to Iran. Chociaż raporty wskazują, że Rosja ma trzeci największy na świecie przemysł wydobycia kryptowalut, eksperci wskazują, że na rynku kryptowalut po prostu nie ma wystarczającej płynności, aby przetworzyć wielkość i wartość transakcji wymaganych do wsparcia rosyjskiego rządu.
Istnieje znacznie większe prawdopodobieństwo, że zwykli obywatele Rosji zwrócą się w stronę kryptowalut, aby spróbować zabezpieczyć swój majątek w obliczu ogromnej inflacji, skrajnych wahań kursów walut i niemożności dostępu do gotówki, dokonywania płatności lub przenoszenia środków w Rosji i poza jej granicami. Obecnie obowiązuje zakaz wykorzystywania kryptowalut do dokonywania płatności w Rosji, a na początku tego roku Bank Centralny Rosji zaproponował całkowity zakaz stosowania kryptowalut i wydobycia. Nie przeszkodziło to jednak obywatelom Rosji w posiadaniu aktywów kryptowalutowych.
CJ: Czy mógłbyś trochę wyjaśnić, w jaki sposób można wykorzystać finansowanie terroryzmu?
CD: Aktywa kryptowalutowe i DeFi zajmują ważne miejsce w działaniach związanych z finansowaniem terroryzmu. Te waluty i technologie umożliwiają dokonywanie transakcji transgranicznych przy zachowaniu względnej anonimowości, bez udziału pośrednika, w ciągu kilku minut i często bardzo trudno jest je zatrzymać lub odwrócić po ich rozpoczęciu. Rozdrobniony krajobraz regulacyjny zwiększa również prawdopodobieństwo, że podejrzane transakcje pozostaną niewykryte, zwłaszcza w regionach świata o słabym nadzorze w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i zwalczania finansowania terroryzmu (AML/CFT).
Tam, gdzie kryptowaluty są wykorzystywane przez terrorystów i brutalnych ekstremistów, często pojawia się Bitcoin. Monero i inne monety o podwyższonej ochronie prywatności są jednak coraz częściej postrzegane jako bardziej pożądane alternatywy. Latem 2020 roku duża witryna informacyjna pro-ISIS ogłosiła, że nie będzie już przyjmować darowizn w Bitcoinie, zamiast tego preferując Monero. Następnie w kwietniu 2021 roku grupa zajmująca się bezpieczeństwem cybernetycznym, Fundacja Electronic Horizons, ostrzegła, że transakcje dokonywane za pomocą Bitcoina mogą być łatwiejsze do wyśledzenia.
CJ: Te problemy – finansowanie terroryzmu, pranie pieniędzy itp. – są bardzo poważnymi implikacjami. Czy uważasz, że ogólnie pozytywy kryptowalut przeważają nad negatywami?
CD: Dzięki jasnym, przejrzystym globalnym przepisom i nadzorowi kryptowaluty oferują wiele korzyści. Obserwujemy ruchy w kierunku kompleksowych ram regulacyjnych dotyczących kryptowalut w wielu dużych centrach finansowych, w tym w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Australii. Te ruchy wskazują, że ustawodawcy dostrzegają innowacyjny potencjał, jaki oferuje wiele firm kryptowalutowych.
Niektóre z największych zagrożeń wiążą się z arbitrażem regulacyjnym – gdy przepisy i wymagania, których muszą przestrzegać firmy kryptowalutowe, różnią się w zależności od kraju. Wiąże się z tym ryzyko, że niektóre kraje, w dążeniu do maksymalizacji przychodów generowanych przez firmy kryptowalutowe, umożliwiają firmom kryptowalutowym działanie przy niewielkim lub żadnym nadzorze regulacyjnym, tworząc środowisko “dzikiego zachodu”, w którym bardziej prawdopodobne jest, że nielegalne zachowania pozostaną niewykryte.
CJ: Jaką rolę odgrywają giełdy zdecentralizowane (DEX) w unikaniu sankcji i praniu brudnych pieniędzy i czy istnieje sposób, aby temu zapobiec?
CD: Ponieważ zdecentralizowane giełdy (DEX) nie są obecnie regulowane w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy lub finansowaniu terroryzmu (AML/CFT), nie przeprowadza się na nich badań due diligence klientów, kontroli sankcji, monitorowania transakcji ani innych powiązanych środków. W rezultacie istnieje większe ryzyko, że zostaną one wykorzystane przez – na przykład – objęte sankcjami osoby i podmioty rosyjskie do uchylania się od sankcji. Ryzyko to jest szczególnie wysokie, gdy są one stosowane w połączeniu z monetami prywatności opartymi na anonimowości, które następnie mogą być wykorzystywane do dokonywania zakupów w darknecie.
Istnieje wiele potencjalnie innowacyjnych i ekscytujących zastosowań dla DeFi w szerszym zakresie – jesteśmy świadkami powstawania nowego zestawu produktów i usług finansowych. Jednak w miarę rozwoju tego obszaru, platformy DeFi i inni dostawcy usług związanych z aktywami wirtualnymi (VASP) będą musieli zwracać szczególną uwagę na ryzyko związane z ich kontrahentami oraz ryzyko stwarzane przez ich klientów. Transakcje z udziałem nielicencjonowanych lub niezarejestrowanych podmiotów świadczących usługi VASP oraz portfeli niehostowanych stanowią szczególne wyzwanie, biorąc pod uwagę, jak trudno jest sprawdzić, kto przeprowadza takie transakcje. Ponadto firmy te powinny upewnić się, że wdrożyły solidne środki należytej staranności wobec klienta, aby wyeliminować złe podmioty przed dokonaniem transakcji.
CJ: Czy uważasz, że bankructwo stablecoina UST może przyspieszyć regulacje we wszystkich obszarach kryptowalut, w tym dokładniejsze przyjrzenie się praniu brudnych pieniędzy?
CD: Organy regulacyjne i decydenci na całym świecie już teraz przyglądają się regulacji dotyczącej kryptowalut, a w szczególności stablecoinów. Sekretarz skarbu USA, Janet Yellen, wezwała Kongres do wdrożenia ram regulacyjnych wokół stablecoinów latem 2021 roku, a więc rok przed krachem UST. Niedawno G7 wezwała do działania w celu “monitorowania i eliminowania zagrożeń dla stabilności finansowej wynikających z wszelkich form kryptoaktywów“. Krach UST z pewnością czyni te wypowiedzi bardziej widocznymi i zwiększa świadomość. Jednak zasadniczo ruchy w kierunku większej regulacji wokół kryptowalut były w ruchu już od jakiegoś czasu.
Firma ComplyAdvantage opublikowała kompleksowy przewodnik dotyczący przeciwdziałania praniu pieniędzy w przestrzeni kryptowalutowej, który można pobrać tutaj.